Hükümet, devletle arasındaki ilişkiyi düzenleyecek ve devlet-millet kaynaşmasını sağlayacak "ombudsmanlık" sistemini hayata geçirmeye hazırlanıyor. Adalet Bakanlığı'nca hazırlanan ve dün TBMM'ye sevkedilen "Kamu Denetçiliği Kurumu" tasarısının yasalaşması halinde "ombudsman" arayışına girilecek. AK Parti'lilerin ombudsman adayları arasında oldukça ilginç isimler var.

Türkiye'nin ombudsman adayı olarak ön plana çıkan isimler, Yargıtay eski Başkanı Sami Selçuk, eski siyasetçilerden Hasan Celal Güzel ve ünlü kalp cerrahı Mehmet Öz. Meclis'e gönderilen Kamu Denetçiliği Kurumu tasarısının yasalaşması ile ombudsmanın kim olacağı tartışmaları gündeme gelecek. Kurulacak sistemde görev alacak ombudsman, devlet-vatandaş ilişkilerinde karşılaşılan sorunların ve uyuşmazlıkların hızlı bir şekilde çözümünü sağlayacak. Ombudsman, vatandaşların sorunları karşısında yönetimi denetleyecek ancak yönetime bağlı olmayacak.

Ombudsmanlık kurumu, Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasa'da belirtilen nitelikleri çerçevesinde hür türlü idari işlem, eylem, tutum ve davranışları, insan hak ve özgürlüklerini saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunlukla yerindelik yönlerinden incelemek ve araştırmakla görevli olacak. Ancak, yasama ve yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, TSK'nın sadece askeri nitelikteki faaliyetleri kurumun görev alanı dışında tutuluyor. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, başdenetçiye (ombudsman) ve denetçilere görevlerini yerine getirirken emir ve talimat veremeyecek, genelge gönderemeyecek, tavsiye ve telkinde bulunamayacak. RTÜK gibi bağımsız ve özerk bir bütçesi olacak kuruma gerçek ve tüzel kişiler başvurabilecek, yabancıların başvuru hakkı ise karşılıklılık esasına bağlı olacak. Kamu Denetçiliği Kurulu, başdenetçi ve en fazla 10 denetçiden oluşacak. Kurul, başdenetçinin başkanlığında denetçilerin salt çoğunluğunun katılımı ile toplanacak ve katılanların oy çokluğu ile karar alacak. Oyların eşitliği halinde başdenetçinin bulunduğu tarafın önerisi kabul edilecek. 5 yıl görev yapacak başdenetçiyi Meclis Genel Kurulu seçecek.

AK PARTİ'NİN OMBUDSMAN ADAYLARI

- Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik: Benim adayım Yargıtay eski Başkanı Sami Selçuk. Çok iyi bir hukukçu. Her şeyden önce tarafsız olacağına inanıyorum. Uluslararası hukuku çok iyi biliyor, Yargıtay Başkanlığı yapmış ve demokrat bir isim.
- Denizli Milletvekili Mehmet Yüksektepe: Benim ombudsman adayım Hasan Celal Güzel. Hem güvenilir bir isim hem de devlet deneyimi olan bir kişi. Aynı zamanda siyasi tecrübeye sahip bir isim. Ben sayın Hasan Celal Güzel'in toplumsal tahlillerine de çok güveniyorum. Başarılı olacağına inanıyorum.
- Kastamonu Milletvekili Hakkı Köylü: Ombudsman olacak kişi devlet tecrübesine sahip olmalı. Devlete karşı olmamalı. Halka çok yakın durmalı.
- TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu: Türkiye'nin ilk ombudsmanlığını ben yaptım. AK Parti bünyesinde bir ombudsmanlık kurumu var. Ben de 2 sene ombudsmanlık yaptım. Ombudsman olacak kişi Avrupa ülkelerinde olduğu gibi hukukçu olmalı. Önemli olan ahlaken toplumda aleyhine bir durum olmamalı. Hakkında şaibe bulunmamalı. Halkın tuttuğu, sevdiği, insanlara yararı olan bir kişi olmalı. Gerçeklerden yoksun bir insan olmamalı. Halk itimat etmeli.
- Karaman Milletvekili Mevlüt Akgün: Benim ombudsman adayım Sami Selçuk. Öncelikle hukukçu bir isim. Hukuki ihtilafları yorumlayabilecek bir isim. Çıkışlarını zaman zaman izleme fırsatı buldum. Ciddi anlamda özgürlüklerden yana. Özel şahısların haklarını, hukuklarını savunan bir insan. Daha çok özgürlüklerden yana olması sebebiyle bu görevi yürütebileceğini düşünüyorum. Bir tercih de yapılabilir. Siyasetten gelme biri de tercih edilebilir. Halkla teması olan, devlet hizmeti bulunan bir isim de olabilir. İki tarafı da bilmesi açısından siyasetten bir isim de seçilebilir. Ben kişi bazında bir askerin ombudsman olmasına karşı değilim. Çünkü askerler daha çok kışlalarda ve kapalı mekanlarda görev yaptığı için sivil hayata uzaklar. Askerin olması bu anlamda bir eksiklik olabilir. Askerden ziyade devlet yönetimini bilen insanlar olması daha iyi.
- İstanbul Milletvekili Lokman Ayva: Benim adayım sağlıklı yaşamın pratik reçetesini sunan Prof. Dr. Mehmet Öz. Çünkü Ombudsman, halkın vicdanını rahatlatacak verdiği kararın sonuna kadar arkasında olabilecek, binbirinci çözümü bulabilecek kişi olmalı. Kararları, uygulamayan taraflara uygulatabilecek nitelikte olması lazım.

KİMLER OMBUDSMAN OLABİLİR?

Başdenetçi ve denetçi seçilebilmek için şu şartları taşımak gerekiyor:
- Tür vatandaşı olmak, seçimin yapıldığı tarihte 35 yaşını doldurmuş olmak
- Hukuk veya hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilimler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az 4 yıllık yükseköğrenim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak
- Mesleği ile ilgili olarak kamu kurum veya kuruluşlarında ya da özel sektörde en az 10 yıl çalışmış olmak
- Kamu haklarından yasaklı olmamak
- Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak
- Başvuru sırasında herhangi bir siyasi partiye üye olmamak,
- Taksirli suçlar hariç olmak üzere üç aydan fazla hapis ya da devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarıyla yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlardan veya zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, kaçakçılık veya ihaleye fesat karıştırma suçlarından hükümlü bulunmamak.

Ombudmanslık hakkında merak ettiğiniz tüm soruların cevabı için bir pafta önce yayınladığımız "Ombudsman adım adım geliyor" başlıklı haberimizi mutlaka okuyun:

HABER7

0